Connect with us

Kỹ năng

Có nên bắt đầu một công ty khởi nghiệp? 🚀

Published

on

Một góc nhìn từ một cựu sáng lập viên được hỗ trợ bởi VC, nay đã trở thành người sáng tạo tự lực.

Bài của tác giả Luca Rossi, mình chỉ là người dịch lại sang tiếng Việt.

Như tôi đã viết nhiều lần khác, cuộc đời nghề nghiệp của tôi cho đến nay đã bao gồm ba trải nghiệm chính:

  • Tôi đã đồng sáng lập và CTO của Wanderio trong 8 năm— tôi đã huy động được khoảng 4 triệu USD ở Ý, phát triển một đội ngũ khoảng 20 người và phục vụ hơn 25 triệu khách hàng.
  • Tôi đã là Trưởng phòng Kỹ thuật tại Translated trong khoảng 1 năm—một công ty công nghệ lớn với 200 người, làm việc về AI và dịch vụ dịch thuật.
  • Hiện tại, tôi là một nhà văn toàn thời gian tại RefactoringHybrid Hacker —chính là bản tin mà bạn đang đọc. Đã khoảng 2,5 năm cho đến nay.

Tôi biết ơn vì đã được nhìn thấy công việc từ nhiều góc độ khác nhau—co-founder / manager / creator (đồng sáng lập / quản lý / sáng tạo)— nhưng không thể phủ nhận rằng trải nghiệm dài nhất và sâu sắc nhất của tôi là với tư cách một Startup Founder (Nhà sáng lập Công ty khởi nghiệp).

Đó là công việc đầu tiên của tôi sau khi rời trường đại học (tôi đã bỏ học Tiến sĩ), và tôi đoán đó là sự khởi đầu của tôi với thế giới công nghệ.

Thực tế, các công ty khởi nghiệp vẫn là một phần lớn trong bản sắc của tôi ngày nay: tôi tư vấn/huấn luyện nhiều công ty, đầu tư vào một số, và viết nhiều bài viết.

Vì vậy, đôi khi mọi người hỏi tôi liệu họ có nên bắt đầu một công ty khởi nghiệp không. Họ có thể có một ý tưởng, đôi khi là một nguyên mẫu, và tự hỏi liệu họ có nên dốc toàn lực hay không.

Câu hỏi này có ít nhất hai góc độ, đều quan trọng như nhau:

  • Kinh doanh — ý tưởng này có đáng để khởi nghiệp không? Bạn có phải là người / đội ngũ phù hợp để thực hiện không? Đi theo con đường VC có phải là lựa chọn đúng đắn so với ví dụ như tự lực không?
  • Cá nhân — bạn có thích làm sáng lập viên không? Đó có phải là quyết định đúng đắn cho cuộc sống của bạn, và dựa trên tất cả những gì khác bạn đang có không?

Những câu hỏi này rất khó. Trong hầu hết các trường hợp, câu trả lời rất mơ hồ và có rất nhiều điều bạn không thể dự đoán.

Tuy nhiên, không hỏi chúng còn tệ hơn.

Tôi đã thấy quá nhiều công ty khởi nghiệp đáng lẽ nên chỉ là dự án phụ, những sáng lập viên kiệt sức vì cuộc sống không như họ mong đợi, hoặc ngược lại, những dự án phụ có tiềm năng tuyệt vời nhưng không bao giờ trở thành doanh nghiệp.

Vậy hãy thử giải mã điều này. Đây là chương trình nghị sự:

  • Ý tưởng đúng đắn — làm thế nào để xác định liệu ý tưởng của bạn có đáng để thực hiện không.
  • VCs vs Tự lực — chúng ta nói về tự do, tự lực, và tiền VC thực sự để làm gì.
  • Trải nghiệm sáng lập viên — làm sáng lập viên là như thế nào.

Hãy bắt đầu nào!

Ý tưởng đúng đắn

(The Right Idea)

Bạn có một ý tưởng khởi nghiệp, và muốn tìm hiểu xem liệu có đáng để đầu tư thêm vào nó không  — thời gian, tiền bạc, hay bất cứ thứ gì. (if it is worth investing more in it — time, money, whatever.)

Điều này không chỉ giới hạn ở các startup: ngay cả ở quy mô dự án phụ, nếu mục tiêu là tạo ra thứ gì đó có ý nghĩa như một doanh nghiệp, bạn nên tự hỏi mình cùng một câu hỏi.

Hiện tại, không có sự đồng thuận rộng rãi về cách trả lời câu hỏi này.

Nếu bạn tìm kiếm trên mạng, bạn sẽ thấy rất nhiều ý kiến nóng hổi về ý tưởng so với việc thực hiện, giải quyết vấn đề của chính mình, chọn thị trường phù hợp, và nhiều hơn nữa.

Bài kiểm tra litmus cá nhân của tôi rất đơn giản và dựa trên hai điều:

🔍 Bạn là chuyên gia về vấn đề đó

🧱 Bạn biết cách xây dựng

    Hãy cùng xem xét cả hai điều này.

    You are an expert in the problem🔍

    Các startup và sản phẩm nói chung là giải pháp cho các vấn đề, và bạn nên chọn một vấn đề mà bạn là chuyên gia tuyệt đối.

    Cách dễ nhất để làm điều đó, tất nhiên, là chọn một vấn đề mà bạn gặp phải. Bạn chọn điều gì đó thực sự làm phiền bạn, mà bạn sẵn sàng trả tiền để có giải pháp, và tự mình tạo ra nó.

    Nhưng đó không phải là cách duy nhất. Bạn có thể đã làm việc trong một lĩnh vực nào đó trong nhiều năm và phát hiện ra một khoảng trống – điều gì đó có thể được thực hiện tốt hơn. Có thể bạn không phải là người cảm nhận được nỗi đau đó, nhưng bạn hiểu rõ những người đang trải qua nó và lý do tại sao.

    Hiện nay, có rất nhiều câu chuyện thành công mà trong đó những người sáng lập không phải là chuyên gia, và bạn thậm chí có thể lập luận rằng sự ngây thơ (naivety) đôi khi có thể là một tài sản. Điều đó cũng hợp lý, nhưng các startup vốn đã là một canh bạc, và cuộc đời thì ngắn ngủi — tôi sẽ không đánh cược nhiều năm cuộc đời mình vào một thứ mà tôi không hiểu.

    You know how to build 🧱

    Bạn mang đến điều gì đó giúp tạo ra giải pháp. Đây là về một trong hai điều (hoặc có thể cả hai):

    • 🔨 Công nghệ (Tech) — Bạn biết cách xây dựng sản phẩm thực tế, hoặc một phần lớn của nó. Bạn thành thạo về công nghệ và thiết kế.
    • 📣 Phân phối (Distribution) — Bạn có một số lợi thế trong việc tìm kiếm khách hàng lý tưởng của mình, so với một người bình thường. Có thể bạn đã làm việc với họ, hoặc bạn có một lượng người theo dõi, hoặc bạn là một chuyên gia SEO giỏi và vấn đề đó hoàn hảo cho SEO.

    Market vs execution risk ⚖

    Hai yếu tố trên có trọng số khác nhau dựa trên loại rủi ro mà bạn phải đối mặt nhiều nhất. Tất cả các startup đều đối mặt với hai loại rủi ro:

    • Market risk — Rủi ro thị trường — bạn tạo ra thứ gì đó mà không ai muốn.
    • Execution risk — Rủi ro thực hiện — bạn không thể xây dựng được giải pháp.

    Một ý tưởng hoặc vấn đề càng rõ ràng, rủi ro thị trường càng thấp, và rủi ro thực hiện mà bạn phải đối mặt càng cao. Nếu ý tưởng của bạn là tạo ra AGI (OpenAI), hoặc gọi taxi trong 1 phút từ điện thoại của bạn (Uber), câu hỏi không phải là liệu mọi người có muốn nó hay không, mà là liệu bạn có thể xây dựng nó hay không.

    Thực tế, chúng ta phải giả định rằng tất cả các ý tưởng rõ ràng — nhưng chưa được giải quyết — đều khó, nếu không thì ai đó đã giải quyết chúng rồi.

    Ngược lại, có rất nhiều ý tưởng ngách hoặc kỳ lạ, mà việc thực hiện khá đơn giản, nhưng không rõ liệu bạn đang xem xét các vấn đề thực sự, hay đơn giản là không ai quan tâm đến nó.

    Rủi ro thị trường được giảm bớt bởi chuyên môn của bạn về vấn đề, trong khi rủi ro thực hiện được giảm bớt bởi kỹ năng xây dựng của bạn.

    (Market risk is defused by your expertise about the problem, while execution risk is defused by your build skills.)

    Ý tưởng của bạn càng không rõ ràng, bạn càng nên tự hỏi mình: đây có phải là một vấn đề thực sự không?

    Why me 🙋

    Vậy, tất cả những điều này tổng hợp lại thành một câu trả lời mạnh mẽ cho câu hỏi Why am I the right person to do this? Tại sao tôi là người phù hợp để làm điều này?

    Câu trả lời tốt nhất nên là một điều gì đó như: Tôi là chuyên gia về vấn đề này và tôi biết cách tạo ra thứ gì đó để giải quyết nó.

    Where to look for problems 🔍

    Đến lúc này, nhiều bạn có thể đang nghĩ: Tôi không phải chuyên gia trong bất cứ lĩnh vực nào cả, khởi nghiệp khôngdành cho tôi. Điều này thường không đúng – chỉ là bạn chưa biết tìm kiếm ở đâu mà thôi.

    Tôi nhận thấy rằng, đối với hầu hết chúng ta, cơ hội thường nằm ở những giao điểm kỳ lạ giữa những kỹ năng tưởng chừng như không liên quan.

    Scott Adams, người sáng tạo ra bộ truyện tranh Dilbert, đã trở thành một trong những họa sĩ truyện tranh thành công nhất mọi thời đại bằng cách, theo lời ông – trở thành ‘một món súp tầm thường to đùng’:”

    Tóm tắt bộ kỹ năng của tôi: Tôi có kỹ năng nghệ thuật kém, kỹ năng kinh doanh trung bình, tài năng viết lách tốt nhưng không xuất sắc, và kiến thức sơ khai về Internet. Và tôi có khiếu hài hước tốt nhưng không tuyệt vời. Tôi giống như một nồi súp trung bình lớn. Không có kỹ năng nào của tôi đạt đẳng cấp thế giới, nhưng khi các kỹ năng trung bình của tôi được kết hợp lại, chúng trở thành một sức mạnh thị trường đáng gờm.

    Đây là một ví dụ khác tôi muốn kể cho bạn nghe. Tôi có một người bạn thân, cùng học ngành Khoa học Máy tính (CS) với tôi ở đại học. Sau đó, anh ấy chuyên sâu về nghiên cứu hoạt động (operational research). Chú của anh ấy sở hữu một hiệu thuốc, và trong thời gian học, bạn tôi thỉnh thoảng làm việc ở đó để trang trải học phí và tiền thuê nhà.

    Để quản lý hàng hóa, cửa hàng sử dụng một phần mềm cũ kỹ đến mức khó tin – và bạn tôi ghét cay ghét đắng nó. Sau một thời gian, anh ấy nhận ra rằng bằng cách áp dụng những ý tưởng cơ bản về nghiên cứu hoạt động (operational research), anh ấy có thể thay đổi cách thức cung ứng hàng hóa, điều chỉnh việc mua thuốc từ các nhà cung cấp khác nhau, và giảm chi phí xuống tới 20%!

    Đó là một khoản tiết kiệm khổng lồ, trị giá hàng chục nghìn euro mỗi năm chỉ riêng cho cửa hàng đó. Và điều tuyệt vời hơn nữa là hầu hết các hiệu thuốc ở Rome đều sử dụng cùng một phần mềm.

    Bạn tôi chỉ có thể nảy ra ý tưởng này nhờ vào sự kết hợp kỳ lạ giữa các kỹ năng của mình: anh ấy đã làm việc trong hiệu thuốc trong một thời gian dài và là một chuyên gia về nghiên cứu hoạt động (operational research).

    💸 VCs vs Bootstrapping

    Giả sử bạn đã quyết định với ý tưởng sản phẩm của mình — có thể bạn đã làm việc về nó vào ban đêm và cuối tuần, song song với công việc chính. Hoặc có thể bạn đã nghỉ việc để tập trung toàn thời gian cho nó.

    Bạn có nên gọi vốn không? Hay nên tự khởi nghiệp?

    Có nhiều quan điểm về vấn đề này, nhưng với tôi, cách đơn giản nhất là con đường gọi vốn từ các nhà đầu tư mạo hiểm (VC) có ý nghĩa khi bạn rõ ràng và không thể tránh khỏi bị tắc nghẽn theo cách mà chỉ tiền mới có thể giải quyết được, và bạn biết chính xác cách làm như thế nào.

    Đó là khi bạn nghĩ: “Cảm ơn trời, cuối cùng tôi đã có 1 triệu đô la trong tài khoản và tôi có thể làm chính xác điều này và điều kia, và đây là cách tất cả chuyển thành 2 triệu đô la”.

    Bạn có thể gặp tắc nghẽn này ở các giai đoạn khác nhau, tùy thuộc vào sản phẩm của bạn. Nó có thể rất sớm nếu bạn đang làm việc như OpenAI và cần rất nhiều tiền cho GPU. Hoặc nó có thể xảy ra sau khi đạt được sự phù hợp giữa sản phẩm và thị trường — có thể mọi người yêu thích sản phẩm của bạn nhưng biên lợi nhuận thấp, vì vậy bạn cần khối lượng lớn và lợi thế kinh tế theo quy mô mà chỉ tiền mới có thể mua được.

    Nói chung, các tắc nghẽn (bottlenecks) không phải là tuyệt đối.

    Có khả năng bạn có thể tiếp tục phát triển, chỉ là chậm hơn. Các nhà đầu tư mạo hiểm chỉ đặt bạn vào con đường tăng trưởng nhanh hơn, vì vậy, thường thì câu hỏi lớn là bạn muốn phát triển nhanh đến mức nào. Bạn có thể phát triển chậm, không? Hay tăng trưởng chậm là một rủi ro sinh tử đối với doanh nghiệp? Ví dụ, những người khác sẽ bắt kịp và đó là thị trường kẻ thắng lấy tất cả.

    1. Các nhà đầu tư mạo hiểm và tự do 🐥 Trong số các doanh nhân độc lập và các chủ doanh nghiệp một người — như tôi hiện tại — cũng có một định kiến mạnh mẽ chống lại các nhà đầu tư mạo hiểm vì họ cho rằng các nhà đầu tư này sẽ lấy đi sự tự do của bạn.

    Theo kinh nghiệm của tôi, điều này là sai. Các nhà đầu tư mạo hiểm, đặc biệt là những người giỏi, hiếm khi can thiệp vào những việc bạn làm, ngoại trừ một vài vấn đề như tài trợ và mua bán sáp nhập. Các nhà đầu tư mạo hiểm giỏi đầu tư vào bạn và đội ngũ của bạn trước khi họ đầu tư vào doanh nghiệp, và hiểu rằng bạn biết lĩnh vực của mình tốt hơn họ.

    1. Về việc tự khởi nghiệp 🎒 Đây không phải là một quy tắc tuyệt đối, nhưng có khả năng bạn càng có thể tiến xa trong chế độ tự khởi nghiệp, càng tốt. Miễn là sản phẩm của bạn vẫn duy trì được quỹ đạo tăng trưởng, việc trì hoãn gọi vốn đồng nghĩa với việc có cơ hội thành công cao hơn và với các điều khoản tốt hơn.

    Ngoài ra, đòn bẩy ngày càng cao mà bạn có với AI và các công cụ tốt ngày nay đang hoàn toàn thay đổi kỳ vọng về những gì bạn có thể xây dựng ngay cả với ít tiền. Bạn có thể đi xa ngay cả với một đội ngũ nhỏ gọn chỉ có một người, điều này có nghĩa là tiêu chuẩn bạn cần đạt được để gọi vốn cao hơn so với những năm trước đây.

    1. Về thị trường ngách (niches) và doanh nghiệp nhỏ 🤏

      Một cân nhắc cuối cùng về thị trường ngách và doanh nghiệp nhỏ so với lớn. Các nhà đầu tư mạo hiểm nổi tiếng tìm kiếm những thắng lợi lớn, điều này, rõ ràng, loại bỏ rất nhiều ý tưởng sản phẩm khỏi bàn khi nói đến việc gọi vốn.

    Tôi nhận thấy điều này ít đúng hơn nhiều người tin.

    Hầu hết các sản phẩm nhỏ có thể tìm cách mở rộng thị trường ngách (niche up) và mở rộng phạm vi của họ theo thời gian, bởi vì đó là cách internet hoạt động: bạn giải quyết một vấn đề và sau đó bạn tìm thấy 3-4 vấn đề liên quan khác mà bạn có vị thế tốt để giải quyết.

    Dù thị trường ngách ban đầu của bạn nhỏ đến đâu, khả năng gọi vốn của bạn phụ thuộc vào khả năng đưa ra một câu chuyện đáng tin cậy về cách bạn sẽ vượt qua thị trường ngách đó để trở thành, cuối cùng, một doanh nghiệp lớn.

    🏅 Kinh nghiệm của người sáng lập

    Yếu tố cuối cùng cần xem xét hoàn toàn mang tính cá nhân, về việc liệu bạn có thích trở thành một người sáng lập hay không, và liệu đó có phải là lựa chọn đúng đắn cho cuộc đời bạn.

    Trở thành người sáng lập có lẽ là trải nghiệm làm việc căng thẳng nhất mà bạn có thể trải qua. Điều này không phải về số giờ làm việc dài (như nhiều người nghĩ) – mà là về quyền sở hữu tuyệt đối, liên tục và không ngừng. Tất cả đều phụ thuộc vào bạn, cả tốt lẫn xấu. Không ai để đổ lỗi, không có lý do biện minh.

    Tôi nhận thấy áp lực như vậy gần như giống nhau cho dù bạn được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư mạo hiểm hay tự khởi nghiệp (như Refactoring hiện tại). Doanh nghiệp của bạn giống như đứa con của bạn, không ai có thể tạo áp lực lên bạn nhiều hơn chính bản thân bạn.

    Vì vậy, phần lớn thành công của bạn với tư cách là người sáng lập phụ thuộc vào khả năng quản lý năng lượng của bạn.

    Người ta nói yếu tố số 1 quyết định sự thành công của một startup là không bỏ cuộc. Điều đó có lẽ đúng, và theo kinh nghiệm của tôi, yếu tố số 1 để không bỏ cuộc không phải là tiền bạc, mà là năng lượng của bạn. Nhiều startup sụp đổ khi những người sáng lập của họ sụp đổ, điều này thường xảy ra một cách lén lút, chậm rãi nhưng chắc chắn, trong một thời gian dài.

    Vì vậy, nhìn chung, đó là một trải nghiệm tồi tệ trong hầu hết thời gian. Tôi không nói điều này để khoe khoang một cách khiêm tốn hoặc với tinh thần “chúng ta thích ghét điều này” – nó chỉ đơn giản là như vậy. Hãy hỏi bất kỳ doanh nhân nào: nó có hại cho sức khỏe tinh thần, có hại cho sức khỏe thể chất, thậm chí có hại cho tiền bạc của bạn khi bạn tính đến tỷ lệ thất bại/thành công.

    Nhưng những thời điểm đỉnh cao thì cực kỳ cao, có lẽ cao hơn bất cứ điều gì khác mà bạn có thể làm trong sự nghiệp. Vì vậy, ngay cả khi những đỉnh cao như vậy ít ỏi và thưa thớt, mọi người vẫn bị cuốn hút, và sau đó khó có thể hài lòng với bất cứ điều gì kém hơn thế.

    “Và đó là tất cả cho ngày hôm nay! Chúc bạn một tuần tuyệt vời ☀️

    Trân trọng, Luca”

    Continue Reading
    Click to comment

    Leave a Reply

    Your email address will not be published. Required fields are marked *

    Kỹ năng

    Lời Thì Thầm Của Trí Tuệ: Làm chủ bản thân

    Published

    on

    By

    Nghe đọc bài

    Chào mừng bạn đến với “Lời Thì Thầm Của Trí Tuệ” hàng tuần của chúng tôi. Ở đây, bạn sẽ tìm thấy một bộ sưu tập những ý tưởng và hiểu biết sâu sắc vượt thời gian mà bạn có thể áp dụng cho cả cuộc sống và công việc của mình.

    Chủ đề của tuần này là: Làm chủ bản thân

    Những suy nghĩ nhỏ 

    *

    Sự nhất quán tạo nên sức mạnh, còn những tia sáng lẻ loi sẽ dần phai nhòa.

    Consistency compounds while occasional brilliance fades.

    **

    Bạn không thiếu thời gian. Bạn thiếu sự tập trung.

    Thời gian không phải là rào cản. Chính những lựa chọn của bạn mới là giới hạn.

    ***

    Kết quả xuất sắc không đến từ những ngày phi thường, mà từ những ngày bền bỉ.

    Bạn không thể chỉ đếm những ngày dễ dàng. Mỗi ngày đều đưa bạn đến gần hơn với mục tiêu. Không có ngày nào là anh hùng; cũng không có ngày nào là kẻ phản diện.

    Những ngày hoàn hảo không tích lũy. Những ngày kiên định mới làm được điều đó.

    Những Góc Nhìn Sâu Sắc

    *

    Steven Bartlett về việc hành động để chứng minh bạn đúng:

    Mọi việc bạn làm – dù có người chứng kiến hay không – đều là bằng chứng cho chính bạn về con người và khả năng của mình.

    **

    Leonardo da Vinci về việc làm chủ bản thân:

    “Không có sự làm chủ nào nhỏ bé hay vĩ đại hơn việc làm chủ chính mình; bạn sẽ không bao giờ có quyền thống trị nào lớn hơn hay nhỏ hơn quyền thống trị bản thân; đỉnh cao thành công của bạn được đo bằng khả năng làm chủ bản thân, còn thất bại sâu sắc nhất là khi bạn buông bỏ chính mình. Những ai không thể thiết lập quyền làm chủ bản thân sẽ không thể làm chủ được người khác.”

    ***

    Toni Morrison về cái đẹp:

    “Tôi xem cái đẹp như một nhu cầu tất yếu. Tôi không nghĩ nó là một đặc quyền hay sự xa xỉ, thậm chí không phải là một cuộc tìm kiếm. Tôi cho rằng nó gần như là kiến thức, nghĩa là, đó là điều chúng ta sinh ra để làm. Tôi nghĩ việc tìm kiếm, hấp thụ và sau đó thể hiện cái đẹp là điều con người làm. Dù có hay không có ai đó nói cho chúng ta biết nó là gì, tôi nghĩ nó vẫn sẽ tồn tại trong mọi trường hợp.

    Sự kinh ngạc và kỳ diệu khi ở nơi này. Vẻ đẹp choáng ngợp này – một phần là tự nhiên, một phần do con người tạo ra, một phần là tình cờ, một phần chỉ là một cái nhìn thoáng qua – là một nhu cầu tuyệt đối. Tôi không nghĩ chúng ta có thể sống thiếu nó, cũng như chúng ta không thể sống thiếu giấc mơ hay oxy vậy.”

    Mô hình Tư duy của Tuần

    V3 | Hệ thống | Tỷ lệ rời bỏ (Churn)

    Tỷ lệ rời bỏ là kẻ sát thủ thầm lặng của doanh nghiệp. Nó như một lỗ rò rỉ chậm, những giọt nước không ngừng nhỏ xuống khi khách hàng lặng lẽ ra đi, khi người dùng trôi dạt tìm kiếm điều mới mẻ. Sự hao hụt này gặm nhấm sự tăng trưởng của bạn, buộc bạn phải liên tục chạy đua chỉ để đứng yên tại chỗ.

    Điều đặc biệt về tỷ lệ rời bỏ là nó thường ẩn mình. Không như một cuộc khủng hoảng gây chú ý, đây là một quá trình chậm chạp, lặng lẽ diễn ra ngầm bên dưới. Tuy nhiên, tỷ lệ rời bỏ cũng có thể tạo ra cơ hội. Như một con rắn lột da, việc thay thế các bộ phận của một hệ thống là một phần tự nhiên để duy trì sự khỏe mạnh. Những bộ phận mới có thể nâng cao hiệu quả hoạt động.

    Nhưng điều nghịch lý là: một mức độ biến động nhất định lại có lợi. Nhân viên mới mang đến những ý tưởng mới mẻ; khách hàng mới tạo ra những cơ hội mới. Thay thế những gì đã lỗi thời sẽ mở ra những cơ hội mới. Một số biến động là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên, quá nhiều có thể gây tổn hại nghiêm trọng.

    Dieter R.,

    Continue Reading

    Giáo dục

    Nghệ thuật sống chậm

    Published

    on

    By

    Nghe đọc bài

    “Điều bạn biết mình không biết” (“what you know you don’t know”) tượng trưng cho sự tự nhận thức và tạo tiền đề cho việc gạt bỏ kiến thức cũ để đón nhận cái mới.

    “Điều bạn không biết” (“what you don’t know”) mà bạn không nhận ra có thể là cánh cửa cơ hội hoặc vực thẳm của sự thiếu hiểu biết.

    Chấp nhận “điều bạn không biết là mình không biết” (“what you don’t know you don’t know”) là chìa khóa để mở ra vô vàn khả năng. Nó như một lời nhắc nhở bạn mở rộng tâm trí, đặt mình vào vị trí của người mới bắt đầu, và khám phá chân trời của những xu hướng mới nổi với đôi mắt tò mò của một đứa trẻ.

    Đây chính là bản chất của tâm thế của một người tiếp nhận, một tâm thế không chỉ sẵn sàng đón nhận mà còn hào hứng về những điều chưa biết phía trước. Với tâm thế này, chúng ta trở nên nhạy cảm với những tín hiệu mới và có ý nghĩa, dù chúng xuất hiện dưới bất kỳ hình thức nào. Chúng ta lắng nghe sâu hơn, quan sát tinh tế hơn, xử lý thông tin kỹ lưỡng hơn, và sau đó cân nhắc cách tốt nhất để phản ứng và tiến về phía trước. Chúng ta cho phép trí tưởng tượng và sáng tạo bay bổng, đồng thời đáp lại cuộc sống với một trái tim và tâm trí rộng mở.

    Khi bạn bắt đầu dò tìm những tín hiệu mới, hãy nhớ rằng đôi khi bạn cần phải chậm lại để có thể tiến nhanh hơn.

    Hãy bớt vội vàng

    Tôi nhớ gần đây mình đã vội vã chuẩn bị cho gia đình đi gặp bố mẹ và gia đình chị gái tôi để ăn tối ở Santa Monica, California. Bố tôi rất thích đồng hồ. Vì vậy, tôi đã lấy chiếc đồng hồ yêu thích, một món quà tôi biết ông sẽ thích, và định đeo nó khi đi ngang qua tủ quần áo. Nhưng khóa không cài được, và chiếc đồng hồ rơi xuống sàn gạch. Tôi nín thở khi nhặt nó lên để kiểm tra xem có hư hỏng gì không, và quả thật, mặt kính đã bị nứt.

    Tôi thở dài não nề.

    Vợ tôi hỏi chuyện gì đã xảy ra và sau khi tôi giải thích, cô ấy nói, “Đó là dấu hiệu cho thấy anh quá vội vàng, chạy đôn chạy đáo, và không dành thời gian để tập trung.” Tâm trí tôi lúc đó không sẵn sàng đón nhận lời khuyên. Cô ấy đã đúng.

    Chúng ta cần phải chậm lại.

    Những lời đó lại ám ảnh tôi một năm sau, khi tôi cắt rộng bàn tay mình khi cố mở một chai rượu. Tôi sẽ không kể chi tiết đẫm máu, nhưng nhìn lại, tôi nhớ rõ lúc đó tâm trí mình không tập trung. Một điều gì đó trong tiềm thức mách bảo tôi đừng mở chai. Còn nhiều việc khác phải làm, và ly rượu có thể đợi.

    Tôi không sống trong giây phút hiện tại. Một tai nạn đã xảy ra. Tôi phải phẫu thuật. Sau đó, tôi vẫn chưa chịu chậm lại. Tôi lại bị thương ở tay và phải phẫu thuật lần hai. Để tôi nói cho bạn biết điều gì đó. Tôi đã chậm lại. Tôi trở nên chánh niệm hơn. Và tôi thực hành điều đó mỗi ngày.

    Chúng ta không thể tiếp nhận tín hiệu mới và không thể thấy được nhu cầu cải thiện hoặc thay đổi hướng đi nếu chúng ta di chuyển quá nhanh.

    Suy ngẫm lại, tôi tự hỏi đã bao nhiêu lần trong những tình huống khác mà tâm trí tôi không hiện diện trong khoảnh khắc đó. Bao nhiêu lần tôi đã bỏ qua các tín hiệu và bỏ qua chúng vì bận rộn? Bao nhiêu lần tôi đã bỏ qua tín hiệu? Hoặc bao nhiêu lần tôi nhận được một tín hiệu, ban đầu nhận ra nó, rồi sau đó bỏ qua vì cảm thấy quá bận rộn để suy nghĩ về nó?

    Vì vậy hãy chậm lại. Chú ý. Lắng nghe. Mở rộng trái tim và tâm trí. Hãy tưởng tượng cuộc sống chậm lại. Cho phép bản thân có thời gian để tiếp nhận. Tín hiệu không đến dưới dạng vé vàng trong thanh sô-cô-la yêu thích của chúng ta. Mây không tách ra trên bầu trời để tiết lộ một dấu hiệu. Hầu hết thời gian, chúng ta gặp những tín hiệu quan trọng trong những khoảnh khắc bình thường của cuộc sống.

    Năm 2014, Đại học Radboud Nijmegen đã viết một bài báo giải thích rằng bộ não hoạt động như một máy thu radio. Ở đây, chúng ta muốn điều chỉnh nó để tập trung vào các xu hướng mới nổi.

    Việc tiếp nhận tín hiệu chính là quá trình nhận diện xu hướng. Đó là việc thu thập thông tin để phát hiện các mô hình và nhận ra tiềm năng trong những xu hướng mới nổi mà chúng ta đang theo dõi. Nó đòi hỏi sự hiểu biết và cân nhắc giữa những khả năng tiềm ẩn và tác động, cũng như đánh giá rủi ro và lợi ích gắn liền với mỗi xu hướng mà chúng ta nghiên cứu. 

    Nghệ thuật là nhìn thấy tương lai tiềm năng của mỗi xu hướng và tác động thị trường của nó vượt ra ngoài bản thân xu hướng đó. Nó có thể diễn ra như thế nào theo thời gian?

    Các xu hướng mới nổi trong bức tranh tổng thể bao gồm những mô hình cho thấy sự thay đổi dần dần về điều kiện, kết quả, hoặc quá trình. Theo thời gian, những thay đổi này trở nên rõ rệt hơn trong các chỉ số đo lường của chúng, cuối cùng ảnh hưởng đến hành vi. Chúng trở nên đột phá khi tái cấu trúc, định hình lại, hoặc biến đổi cách chúng ta làm việc và/hoặc sống.

    Ban đầu, khi chúng ta không chỉ học cách theo dõi xu hướng mà còn cách nhận diện chúng, chúng ta cũng từ bỏ gánh nặng cố gắng dự đoán tương lai. Đó không phải là điều chúng ta đang cố gắng làm ở đây. Chúng ta đang khám phá những xu hướng có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái của chúng ta. Đó là quá trình hiểu biết sâu sắc về tiềm năng hoặc rủi ro của các xu hướng mới nổi. Nó cũng dành thời gian suy nghĩ về cách những xu hướng đó có thể phát triển và những thay đổi đó có thể trông như thế nào.

    English Tiếng Việt
    Trendsighting helps us to understand the following: Nhận diện xu hướng giúp chúng ta hiểu được những điều sau:
    The societal trends we should consider in our work, planning, and strategy Những xu hướng xã hội mà chúng ta nên xem xét trong công việc, kế hoạch và chiến lược của mình
    How these trends can disrupt our vision Những xu hướng này có thể làm gián đoạn tầm nhìn của chúng ta như thế nào
    How these trends inspire new ideas Những xu hướng này truyền cảm hứng cho các ý tưởng mới như thế nào
    How these trends can unlock competitive potential and advantages Những xu hướng này có thể mở ra tiềm năng cạnh tranh và lợi thế như thế nào
    How longer-term trends affect our business strategy and product roadmap Các xu hướng dài hạn ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh và lộ trình sản phẩm của chúng ta như thế nào

    Làm sao chúng ta biết được xu hướng nào cần chú ý và xu hướng nào chỉ là mốt nhất thời? Làm thế nào để phân biệt giữa những xu hướng có tác động có thể phát triển thành xu hướng nhỏ, lớn và siêu lớn theo thời gian? Đừng lo lắng. Chúng ta không cần phải hiểu hết mọi thứ ngay bây giờ. Chúng ta sẽ hoàn thiện quy trình của bạn và rèn giũa các giác quan của bạn trong quá trình thực hiện.

    Bạn có thể bắt đầu bằng cách xem xét những điều sau:

    • Các xu hướng ảnh hưởng đến doanh nghiệp của chúng ta mà bị bỏ qua hoặc đánh giá thấp
    • Các xu hướng ảnh hưởng đến cách chúng ta làm việc
    • Các xu hướng thay đổi hành vi, kỳ vọng và sở thích của khách hàng và nhân viên
    • Kỹ năng cần thiết để làm việc hiệu quả khi công nghệ và nhu cầu phát triển, ví dụ: genAI, AR/VR, robot, web 3D đắm chìm, v.v.
    • Kỹ năng mềm hoặc con người cần phát triển, như đồng cảm, sáng tạo, lắng nghe, xây dựng mối quan hệ/kết nối, khả năng thích ứng, khả năng phục hồi và hợp tác
    • Thế hệ trẻ và cách họ định hình lại tương lai của thị trường chúng ta

    Khi suy ngẫm về những xu hướng này, hãy tự hỏi mình những câu hỏi sau:

    • Bạn muốn hoặc cần học gì?
    • Ai là những chuyên gia bạn có thể học hỏi?
    • Những nguồn thông tin và sự kiện nào có thể giới thiệu bạn với các xu hướng?

    Khi bạn trải qua quá trình này, hãy dành thời gian để làm những điều sau:

    Tự hỏi


    Ghi lại tất cả những câu hỏi bạn có. Điều gì truyền cảm hứng cho bạn trong cuộc sống hoặc công việc? Điều gì khiến bạn bối rối? Điều gì khiến bạn trăn trở? Điều gì thú vị nhất đối với bạn?

    Một cách tuyệt vời để làm điều này là tạo ra một bức tường tự hỏi, đây là một bài tập mạnh mẽ để thể hiện sự sáng tạo và khám phá. Bạn có thể viết ra các câu hỏi của mình, có thể trên các mảnh giấy hoặc giấy ghi chú, và ghim hoặc dán chúng lên một tấm bảng hoặc tường. Hoặc bạn có thể tạo bức tường tự hỏi của mình theo cách kỹ thuật số. Một bức tường tự hỏi là sự phản ánh trực quan về những điều kích thích sự tò mò của bạn và những điều bạn không ngừng suy nghĩ, những điều đang cháy bỏng bên trong bạn. Trong bài hát “Wonderwall” của Oasis, wonderwall ám chỉ người mà bạn hoàn toàn say mê. Ở đây, nó chỉ những khả năng cho tương lai khiến bạn phấn khích.

    Tạo ra một bức tường tự hỏi kích hoạt sức mạnh tò mò của bạn. Nó giúp bạn kết nối các điểm giữa tương lai bạn hình dung và vị trí hiện tại của bạn. Quá trình này khơi dậy cảm giác tò mò như trẻ thơ và giúp bạn xem xét các câu hỏi với tâm thế của người mới bắt đầu. Dưới đây là một số câu hỏi tôi thấy rất hữu ích:

    Wonderwall sample

    Khám phá (Discover)

    Viết một vài câu để diễn đạt lý do… mục đích của bạn. Tại sao những lĩnh vực quan tâm này thu hút bạn? Điều gì khiến bạn đam mê đến vậy và tại sao? Điều gì về những góc nhìn này khiến bạn cảm thấy bừng cháy bên trong? Sau này, khi mọi thứ trở nên chính thức hơn, khó khăn hơn và thực tế hơn, bạn sẽ nhìn lại tuyên bố này để nhớ tại sao bạn bắt đầu.

    Tìm kiếm ý kiến (Get input)

    Tìm những người có ảnh hưởng và chuyên gia theo chủ đề và ý tưởng của bạn. Tập trung vào những người có tư duy và phong cách phù hợp với khát vọng của bạn, không phải những người có thành kiến hoặc định kiến, và những người thúc đẩy suy nghĩ của bạn. Loại bỏ tất cả những gì không giúp ích, kích thích, hoặc thúc đẩy sự phát triển của bạn.

    Tham gia (Engage)

    Gia nhập các cộng đồng với những người đồng cấp, nơi mọi người tương tác với nhau để đặt và trả lời những câu hỏi tương tự, hoặc những người khơi gợi cuộc đối thoại quan trọng trong hành trình học hỏi, gỡ bỏ kiến thức cũ và phát triển của bạn.

    Tham gia (Participate)

    Tham dự các sự kiện trong ngành thúc đẩy suy nghĩ và hành động của bạn tiến lên. Thách thức bản thân bước ra khỏi vùng an toàn. Ví dụ, việc tham gia các sự kiện địa phương rất dễ dàng, nhưng sự kích thích có thể không đủ mức độ cần thiết để thách thức và kích thích suy nghĩ của bạn. Khi tôi muốn mở rộng tầm nhìn, học hỏi, hoặc thách thức bản thân, tôi tìm kiếm những sự kiện phù hợp, ngay cả khi phải đi xa. Tôi đồng ý tham gia những sự kiện hoặc hoạt động đẩy tôi ra khỏi vùng an toàn, và tôi chú ý đến những gì người khác nói, ngay cả khi tôi không đồng ý với họ, để hiểu được để hiểu được nhiều góc nhìn đa dạng hơn, động lực đang diễn ra. Ví dụ, tôi bay đến Thung lũng Não bộ, hay còn gọi là San Francisco, để tham gia các sự kiện AI do các nhà lãnh đạo ngành tổ chức nhằm học hỏi và mở rộng mạng lưới.

    Học hỏi

    Hấp thụ các nghiên cứu ngành cập nhật ở cả tầm vĩ mô và vi mô. Đôi khi tổ chức của bạn có thể đã có quyền truy cập những báo cáo này. Thông thường, báo chí đưa tin về các báo cáo có ảnh hưởng lớn, giúp bạn có thể nắm bắt tóm tắt các xu hướng. Trong một số trường hợp, thư viện có thể có quyền truy cập các báo cáo chính. Ví dụ, Trung tâm Kinh doanh & Sở hữu Trí tuệ của Thư viện Anh Quốc chứa hơn 5 triệu bảng Anh giá trị báo cáo thị trường trực tuyến từ các nhà xuất bản hàng đầu như Mintel, Frost & Sullivan, Euromonitor, và nhiều nguồn khác, cùng với dữ liệu cập nhật về ngành và công ty cho hơn 144 triệu doanh nghiệp ở Anh và trên toàn cầu.

    Lắng nghe

    Đừng chỉ nghe để nghe hoặc lặp lại những gì bạn đã nghe. Hãy lắng nghe để thấu cảm. Lắng nghe để gỡ bỏ kiến thức cũ và học hỏi điều mới. Lắng nghe để thách thức những quan niệm của chính mình. Lắng nghe để thấy những điều người khác bỏ lỡ. Trò chuyện với đồng nghiệp, khách hàng và đối tác để hiểu suy nghĩ và cảm xúc của họ về các vấn đề quan trọng. Và đừng chỉ nói chuyện với những người có cùng suy nghĩ hoặc xác nhận giả định hay niềm tin của bạn. Tìm kiếm cả những người hoài nghi và chỉ trích, những người nhìn nhận vấn đề khác biệt, để mở rộng tầm nhìn của bạn và truyền cảm hứng cho cách bạn giải quyết vấn đề và tạo ra cơ hội.

    So sánh

    Quan sát đối thủ cạnh tranh, bao gồm những gì họ nói, những gì họ làm, và đặc biệt là những gì họ không nói hoặc không làm. Nghiên cứu các nhà lãnh đạo và công ty hàng đầu trong các ngành khác và theo dõi hoạt động của họ. Phân tích ngược những điều họ đang làm tốt để tái tạo những hoạt động đó trong lĩnh vực của bạn.

    Hiểu bốn xu hướng cơ bản để định hình công việc tiếp nhận (Receiving) và nhận thức (Perceiving) của chúng ta

    TBC

    Nguồn: www.wiley.com, 31/01/2025
    Bài gốc: ‘“Mindshift: Transform Leadership, Drive Innovation, and Reshape the Future ($17.00 Value) FREE for a Limited Time”
    © Dịch: Dieter R – KenkAI

    Continue Reading

    Giáo dục

    Khám phá Lộ trình Phát triển Backend 2025: Bí kíp trở thành “Phù thủy Code”

    Published

    on

    By

    Chào các bạn! Mình là một lập trình viên backend lâu năm, và hôm nay mình muốn chia sẻ với các bạn một lộ trình học backend chi tiết cho năm 2025.

    Nếu bạn đang mơ ước trở thành một “phù thủy backend” đích thực, thì bạn đã đến đúng chỗ rồi đấy! Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn một kế hoạch học tập cụ thể, giúp bạn đầu tư thời gian và công sức một cách hiệu quả nhất.

    Qua nhiều năm kinh nghiệm trong ngành, mình nhận ra rằng để thành công trong lĩnh vực backend, không chỉ cần code giỏi mà còn phải biết tập trung vào những điểm mấu chốt. Trong bài viết này, mình sẽ phân tích chi tiết những kiến thức nền tảng cần phải nắm vững, cùng với thời gian đề xuất cho từng giai đoạn học tập.

    Tin mình đi, với lộ trình này, bạn sẽ có một hướng đi rõ ràng để trở thành một lập trình viên backend xuất sắc, được săn đón trong giới công nghệ. Hãy cùng bắt đầu hành trình trở thành “phù thủy code” năm 2025 nào!

    1. Kỹ năng Thiết yếu

    Chúng ta hãy khởi đầu bằng việc tìm hiểu các công cụ và công nghệ cơ bản mà bạn cần nắm vững:

    2. Cách Web Hoạt động

    Học những kiến thức cơ bản về cách trình duyệt và máy chủ giao tiếp. Tập trung vào:

    • DNS: Hiểu cách tên miền được phân giải thành địa chỉ IP.
    • HTTP/HTTPS: Tìm hiểu cách dữ liệu di chuyển qua web, bao gồm cả kết nối bảo mật sử dụng TLS/SSL.
    • Mô hình Client-Server: Hiểu cách yêu cầu và phản hồi hoạt động giữa máy khách và máy chủ.
    • Máy chủ Web: Học cách máy chủ web xử lý và phản hồi các yêu cầu.

    Dành khoảng 1 tuần để xây dựng hiểu biết vững chắc về những khái niệm này.

    3. Học một Ngôn ngữ Lập trình

    Việc chọn đúng ngôn ngữ lập trình là yếu tố quan trọng cho phát triển backend. Dưới đây là dữ liệu mới nhất từ Khảo sát Nhà phát triển Stack Overflow, nêu bật những lựa chọn phổ biến nhất:

    Những lựa chọn phổ biến là:

    • Node.js (JavaScript): Tuyệt vời cho sự linh hoạt full-stack.
    • Python: Đa năng cho web, khoa học dữ liệu và tự động hóa.
    • Java hoặc C#: Tốt nhất cho hệ thống cấp doanh nghiệp và hiệu suất cao.

    Tập trung vào việc thành thạo một ngôn ngữ thay vì phân tán nỗ lực của bạn cho nhiều ngôn ngữ.

    Không có ngôn ngữ nào trong số này là “tốt nhất”. Mỗi ngôn ngữ đều có ưu và nhược điểm riêng. Theo quan điểm của tôi, Node.js là điểm khởi đầu tốt nhất cho phát triển backend. Đây là lý do:

    • Nhu cầu cao: Node.js luôn là một trong những lựa chọn hàng đầu trên thị trường việc làm.
    • Linh hoạt Full-Stack: Học Node.js giúp bạn dễ dàng chuyển sang phát triển full-stack hơn vì bạn đã biết JavaScript.

    Lộ trình: Dành 4-6 tuần để thành thạo ngôn ngữ bạn đã chọn.

    Nếu bạn chọn Node.js, hãy bắt đầu bằng việc tập trung vào những kiến thức cơ bản về JavaScript trước khi đi sâu vào các framework backend như Express.js.

    4. Tìm hiểu Hệ sinh thái của Ngôn ngữ Bạn Chọn

    Khi đã nắm vững kiến thức cơ bản, hãy đi sâu vào hệ sinh thái của ngôn ngữ bạn chọn. Đối với Node.js, các lĩnh vực trọng tâm cần tập trung là:

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 Công cụ kiểm tra và định dạng mã — Prettier, ESLint Linters & Formatters—Prettier, ESLint
    2 Công cụ đóng gói module — Vite, Webpack Module Bundlers—Vite, Webpack
    3 Rò rỉ bộ nhớ Memory Leaks
    4 Chế độ gỡ lỗi trong trình soạn thảo mã của bạn Debugger mode in your code editor
    5 Quản lý cấu hình an toàn — dotenv, process.env Secure config management—dotenv, process.env

    Bên cạnh đó, việc nắm vững TypeScript sẽ giúp bạn tăng cường bảo mật về kiểu dữ liệu, hạn chế lỗi khi chạy chương trình, và mở rộng cơ hội việc làm, bởi nó là một kỹ năng thường được đòi hỏi trong các vị trí liên quan đến Node.js.

    Lộ trình: Dành 2-4 tuần để thông thạo hệ sinh thái của ngôn ngữ lập trình của bạn.

    5. Git và Hosting kho lưu trữ

    Tìm hiểu cách quản lý và hợp tác hiệu quả trên mã nguồn bằng Git.

    • Lệnh cơ bản: Luyện tập các lệnh commit, push, pull, branch, và merge.
    • Xử lý xung đột khi merge: Học các phương pháp giải quyết xung đột.
    • Hosting kho lưu trữ: Sử dụng các nền tảng như GitHub, GitLab, hoặc Bitbucket để lưu trữ và chia sẻ mã nguồn của bạn.

    Lộ trình: Dành 1-2 tuần để học các kiến thức cơ bản về git.

    6. Cơ sở dữ liệu

    Tìm hiểu cách lưu trữ và quản lý dữ liệu bằng các hệ quản trị cơ sở dữ liệu quan hệ và phi quan hệ.

    Sau đây là những lựa chọn cơ sở dữ liệu được ưa chuộng nhất:

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 Cơ sở dữ liệu quan hệ: Bắt đầu với PostgreSQL hoặc MySQL. Relational Databases: Start with PostgreSQL or MySQL.
    2 Cơ sở dữ liệu phi quan hệ: Học MongoDB, Redis, hoặc DynamoDB cho dữ liệu phi cấu trúc. Non-Relational Databases: Learn MongoDB, Redis, or DynamoDB for unstructured data.
    Những điểm cần tập trung / What to focus on:
    3 Xây dựng các thao tác CRUD và thực hiện truy vấn. Building CRUD operations and running queries.
    4 Thiết kế lược đồ cơ sở dữ liệu, chuẩn hóa, và lập chỉ mục. Database schema design, normalization, and indexing.
    5 Di chuyển cơ sở dữ liệu và các kỹ thuật tối ưu hóa. Database migrations and optimization techniques.

    Khung thời gian: Đầu tư 4 tuần cho việc học tập và rèn luyện kỹ năng với từng loại cơ sở dữ liệu.

    7. API

    Học cách thiết kế, xây dựng và sử dụng API. Tập trung vào:

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 API REST: Sử dụng hiệu quả các phương thức HTTP (GET, POST, PUT, DELETE) và mã trạng thái. REST APIs: Use HTTP methods (GET, POST, PUT, DELETE) and status codes effectively.
    2 GraphQL: Học cách truy xuất chỉ dữ liệu cần thiết bằng truy vấn và đột biến. GraphQL: Learn to fetch only the required data using queries and mutations.
    3 Tài liệu API: Tạo và kiểm thử API bằng các công cụ như Swagger hoặc Postman. API documentation: Create and test APIs with tools like Swagger or Postman.

    Lộ trình: Dành 3-4 tuần để thành thạo các khái niệm về API.

    8. Giao thức API

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    Tìm hiểu thêm về các giao thức ngoài HTTP như: / Go beyond HTTP with protocols like:
    1 WebSockets: API thường yêu cầu các giao thức truyền thông chuyên biệt cho các kịch bản thời gian thực hoặc microservices (ví dụ: ứng dụng trò chuyện). WebSockets: APIs often require specialized communication protocols for real-time or microservices scenarios (e.g., chat apps).
    2 gRPC: Dùng cho giao tiếp giữa các microservices. gRPC: For microservices communication.
    3 SSE (Server-Sent Events): Dùng cho thông báo đẩy từ máy chủ. SSE (Server-Sent Events): For server-push notifications.

    Lộ trình: Dành khoảng một tuần để học các Giao thức này và triển khai một trong số chúng (như Websockets) vào một API hiện có.

    9. Xác thực và Ủy quyền (Authentication and Authorization)

    Triển khai truy cập an toàn cho ứng dụng của bạn. Học về:

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 JWT (JSON Web Tokens) và OAuth cho xác thực an toàn. JWT (JSON Web Tokens) and OAuth for secure authentication.
    2 Xác thực dựa trên Cookie để duy trì phiên làm việc. Cookie-based Auth for maintaining sessions.
    3 Đăng nhập qua mạng xã hội: Tích hợp đăng nhập qua Google, Facebook, hoặc các tùy chọn đăng nhập tương tự. Social Login: Integrate Google, Facebook, or similar login options.

    Thực hành áp dụng các kỹ thuật này trong các dự án nhỏ. Dành 2-3 tuần cho chủ đề này.

    Phần Bổ sung: Các Khái niệm Nâng cao để Nổi bật

    10. Bảo mật API

    Bảo vệ các ứng dụng backend của bạn bằng cách thành thạo những chủ đề sau:

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 CORS: Cấu hình các chính sách Chia sẻ Tài nguyên Gốc Chéo. CORS: Configure Cross-Origin Resource Sharing policies.
    2 SSL/TLS: Sử dụng HTTPS để bảo mật dữ liệu trong quá trình truyền tải. SSL/TLS: Use HTTPS to secure data in transit.
    3 CSRF và XSS: Ngăn chặn các lỗ hổng bảo mật phổ biến. CSRF and XSS: Prevent common vulnerabilities.
    4 Giới hạn tốc độ: Bảo vệ chống lại các cuộc tấn công brute-force bằng cách sử dụng công cụ như Redis. Rate Limiting: Protect against brute-force attacks using tools like Redis.
    5 Tiêu đề Bảo mật: Thêm các tiêu đề như Content-Security-Policy và Strict-Transport-Security. Secure Headers: Add headers like Content-Security-Policy and Strict-Transport-Security.
    6 Tăng cường Bảo mật Máy chủ: Sử dụng các công cụ tập trung vào bảo mật như OWASP ZAP. Quét và giám sát các lỗ hổng trong mã của bạn bằng công cụ như Snyk. Server Hardening: Use security-focused tools like OWASP ZAP. Scan and monitor vulnerabilities in your code with tools like Snyk.

    Lộ trình: Dành 1-2 tuần cho các kiến thức cơ bản về bảo mật.

    11. Triển khai và Tăng quy mô Ứng dụng

    Tìm hiểu cách triển khai các ứng dụng phía máy chủ của bạn và chuẩn bị cho việc mở rộng quy mô trong môi trường thực tế.

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 Docker: Sử dụng Dockerfiles và Docker Compose cho các ứng dụng được đóng gói trong container. Docker: Use Dockerfiles and Docker Compose for containerized applications.
    2 Máy chủ Web: Cấu hình NGINX hoặc Apache cho cân bằng tải và proxy ngược. Web Servers: Configure NGINX or Apache for load balancing and reverse proxy.
    3 Nền tảng Đám mây: Triển khai lên AWS, DigitalOcean, hoặc Heroku. Cloud Platforms: Deploy to AWS, DigitalOcean, or Heroku.

    Lộ trình: Dành 3-4 tuần cho bước này.

    12. Tối ưu hóa Hiệu suất và Mở rộng

    Học các chiến lược để cải thiện hiệu suất:

    STT Tiếng Việt Tiếng Anh
    1 Bộ nhớ đệm API với các công cụ như Redis. API caching with tools like Redis.
    2 Cân bằng tải cho phân phối lưu lượng truy cập. Load balancing for traffic distribution.
    3 Tối ưu hóa truy vấn cho cơ sở dữ liệu. Query optimization for databases.

    Khung thời gian: Dành 2-3 tuần để nắm vững những khái niệm này.

    13. Suy nghĩ kết thúc

    Vậy, mất bao lâu để trở thành một nhà phát triển backend?

    Nếu bạn dành khoảng 20 giờ mỗi tuần, thông thường sẽ mất 8-12 tháng để có được các kỹ năng cần thiết để xây dựng và triển khai các hệ thống backend có khả năng mở rộng. Điều quan trọng không phải là bạn đi nhanh như thế nào – mà là duy trì tập trung và tuân theo một kế hoạch rõ ràng.

    Cố lên nha! Một ngày nào đó trong tương lai, bạn sẽ gặp bạn của tương lai. Câu hỏi là bạn chuẩn bị cho cuộc gặp đó từ bây giờ như thế nào?

    Dieter R.,

    Continue Reading

    Trending